"Kontemplacja przekroczyła klauzurę, wylała się na ulice i dotarła do fabryk”. Duchowość Nazaretu, którą zainicjował brat Karol de Foucauld, a kontynuują ją w Kościele wspólnoty małych sióstr i małych braci Jezusa. O tej drodze mówił - jeszcze jako arcybiskup Monachium – Papież Benedykt XVI. „(…) W żywej medytacji na temat Jezusa, nowa droga otwiera się nawet dla Kościoła. Albowiem praca z pracującym Jezusem i zanurzanie się w „Nazarecie”, służy jako punkt wyjścia dla idei jako rzeczywistości księdza w pracy. Było to dla Kościoła ponownym odkryciem ubóstwa. Nazaret ma nieustanne przesłanie dla Kościoła. Nowe Przymierze nie zaczyna się w Świątyni, ani na Świętej Górze, ale w mieszkaniu Dziewicy, w domu robotnika, w jednym z zapomnianych miejsc „Galilei pogan”, skąd nikt nie oczekiwał niczego dobrego. To właśnie stamtąd Kościół będzie mógł wyruszyć na nowo i uzdrowić się. Nie będzie mógł nigdy udzielić prawdziwej odpowiedzi na bunt naszego wieku przeciwko władzy bogactwa, jeśli w swoim własnym łonie, Nazaret nie będzie przeżytą rzeczywistością...” (Arcybiskup Monachium, kardynał Józef Ratzinger, w „le Dieu de Jesus-Christ”, 1976).
Świadectwo życia i śmierci brata Karola de Foucauld przemawia ze stale rosnącą intensywnością do ludzi poszukujących drogi życia na wzór Jezusa. Książka ks. Janusza Umerle, pt.: Nazaret według Karola de Foucaul, stanowi doskonałe źródło do zapoznania się z postacią jednego z najbardziej niezwykłych duchowych mistrzów naszych czasów. Autor tej pracy przedstawia duchowość nazaretańską w świetle życia i pism Karola de Foucauld. Ks. Umerle pokazuje rozwój idei nazaretańskiej u Charles’a de Foucauld na podstawie jego życia.
Na uwagę zasługuje książka Małego Brata Morisa pt.: Brat Karol de Foucauld. Biografię pustelnika Sahary napisał Mały Brat Jezusa, należący do wspólnoty założonej przez Karola de Foucauld. Autor dość zaskakująco rozpoczął pisanie biografii Charles’a de Foucauld zaczynając niejako od końca, od kryzysu, jaki przechodził Karol pod koniec życia, żyjąc na Saharze. Autor pokazuje, jak w swoim życiu Karol realizował duchowość nazaretańską.
Kolejnym opracowaniem zasługującym na uwagę jest dwutomowa praca Alessandro Pronzato Ziarna pustyni. Karol de Foucauld, w której autor przedstawia bogatą historię przemiany z trwoniącego majątek panicza w prostego i pokornego Małego Brata.
Następnym dziełem jest praca Światła pustyni. Duchowość Karola de Foucauld autorstwa Teresy Micewicz. Autorka przytaczając fragmenty zapisków Karola, ukazuje historię życia brata Karola i główne rysy jego duchowości.
Kolejnymi publikacjami pokazującymi rozwój duchowy Karola de Foucauld będą przede wszystkim: Echa Nazaru, René Voillaume Żyć kontemplacją w sercu świata, autorstwa Morisa Maurina oraz ostatnia książka Małego Brata Morisa: Z powodu Jezusa i Ewangelii.
W teologii duchowości istotną rolę odgrywają źródła, w których zawarte są osobiste doświadczenia duchowe. Zapiski bł. Charles’a de Foucauld ukazały się w kilku pozycjach zatytułowanych: Kontemplacja, Mądrość pustyni. Myśli, Medytację nad Psalmami, Milczenie i ogień. Listy i zapiski, Z biegiem czasu. Antologia pism duchowych, Noc życia przestała być ciemna .
Pierwsza pozycja Kontemplacja jest zbiorem modlitw Karola de Foucauld. Druga książka stanowi zbiór myśli i opowieści z życia duchowego Karola de Foucauld. Trzecie dzieło zawiera rozważania autora nad psalmami. Komentarze te powstały w latach 1886-1887 i kończą się na Psalmie 117. Autor nie koncentruje się na rozważaniach teologicznych czy egzegetycznych, lecz stara się przekazać klimat świętych tekstów, które są źródłem wielu łask Boga i w ten sposób pragnie kształtować serce człowieka. Kolejna pozycja Milczenie i ogień. Listy i zapiski, jest chronologicznym zestawieniem oryginalnych tekstów brata Karola. Jest to obszerna antologia pism duchowych brata Karola de Foucauld. Zawiera rozważania, notatki i fragmenty dziennika autora na różne tematy.
Medytacje, zapiski z rekolekcji, refleksje duchowe, korespondencje – wszystkie te pisma duchowe Karola de Foucauld zawarte są w serii Novelle Cité zatytułowanej Œuvres spirituelles du père Charles de Foucauld.
Rozważania nad świętami roku liturgicznego (Considérations sur les fêtes de l’année) to zbiór rozważań Karola de Foucauld nad świętami liturgicznymi Kościoła, które napisał podczas pobytu w Ziemi Świętej (1897-1900). Rozważania te są przykładem na to jakie wewnętrzne trudności przeżywał Karol na przykład co do miejsca realizacji swojego powołania. Medytacje zawierają kult świętych, przede wszystkim Matki Bożej Nieustającej Pomocy i stanowią pomoc
w przeżywaniu treści liturgii Kościoła. Rozważania te przede wszystkim wskazują na umiłowanie i posłuszeństwo Karola Jezusowi.
Kto może oprzeć się Bogu? (Qui peut résister à Dieu? ) zawiera rozważania Charles’a de Foucauld nad księgą Pisma Świętego podczas pobytu u trapistów i w czasie pobytu w Ziemi Świętej (1896-1898). W tym czasie Karol decyduje się na opuszczenie trapistów. Zbiór ten zawiera medytacje nad treścią Pisma Świętego, modlitwą Ojcze nasz i nad księgami Starego Testamentu. Treści tych medytacji pokazują czytelnikowi charakter modlitwy brata Karola.
Ze względu na Boga samego (En vue de Dieu seul) i Do najmniejszych z mych braci (Aux plus petits de mes frères ), to dwa tomy, w których odnaleźć można medytacje nad fragmentami Ewangelii dotyczącymi cnót. Karol pisał te medytacje w Ziemi Świętej w latach 1897-1898. Medytacje nad cnotami są pomocą w poznaniu Jezusa, a przede wszystkim wsparciem w naśladowaniu Jezusa z Nazaretu.
Komentarz do świętego Mateusza (Commentaire de saint Matthieu), to medytacje odnoszące się do Ewangelii według św. Mateusza. Pisanie tych komentarzy Karol rozpoczął w Ziemi Świętej w roku 1899. Ich treść odnosi się do trzech rodzajów życia: życia ukrytego, kontemplacyjnego i życia robotnika.
Dobroć Boża (La Bonté de Dieu ) i Naśladowanie Oblubieńca (L’Imitation du Bien-aimé) – te dwa tomy zawierają zbiory medytacji nazwane przez Karola Medytacjami nad Świętymi Ewangeliami. Pierwszy tom medytacji La Bonté de Dieu pisany był od lutego 1898 roku do końca lutego 1899 roku. Medytacje L’Imitation du Bien-aimé pisane były od początku 1898 roku do lutego 1899 roku. Treść medytacji dotyczy kontemplacji Jezusa w życiu ukrytym i publicznym.
Mały brat Jezusa (Petit frère de Jésus), to publikacja, która zawiera dwa dzieła napisane w czasie pobytu Karola de Foucauld w Nazarecie w latach 1897-1900. Medytacje te są pomocą w adoracji Najświętszego Sakramentu, medytując przede wszystkim nad życiem Jezusa z Nazaretu. Odnaleźć można również ślady szczególnego kultu Charles’a de Foucauld do św. Franciszka, św. Marii Magdaleny, św. Pawła. Medytacje są naznaczone wysiłkiem Karola w towarzyszeniu Jezusowi w Jego ziemskim życiu, a zwłaszcza w Jego drodze krzyżowej.
Duch Jezusa (L’Esprit de Jésus ), to zbiór medytacji Karola de Foucauld napisanych w latach 1898-1915. Tom ten zawiera pięć zbiorów medytacji dotyczących: Ewangelii – szczególnie piętnastu cnót, wiary i życia wewnętrznego Jezusa.
Ostanie Miejsce (La Dernière Place ), to zapiski z rekolekcji w Ziemi Świętej. Zawierają fragmenty rozważań z rekolekcji w Nazarecie 5-13 listopada 1897 roku oraz z rekolekcji we Wniebowstąpienie 1898 roku i w Zesłanie Ducha Świętego 1899 roku. Drugi tom pt.: Krzyczeć Ewangelię (Crier l’Évangile) zawiera pisma z rekolekcji w Ziemi Świętej: rekolekcje w Efrem, 14-21 marca 1898 i rekolekcje w Nazarecie (26 kwietnia 1900 roku). Teksty zawierają pomocne informacje dotyczące wydarzeń biograficznych oraz informacje z życia duchowego brata Karola.
Sam z Bogiem (Seul avec Dieu), to zbiór pism Karola z rekolekcji które poprzedzały przyjęcie różnych stopni sakramentu święceń kapłańskich oraz rekolekcji w Beni-Abbes 1902, 1903, 1904 roku; w Tamanrasset w 1907, 1908, 1909 roku. Te zapiski charakteryzują duchowość kapłańską brata Karola ukazując cenne rysy powołania kapłańskiego oraz sposób jego realizacji. Rekolekcje z Sahary pokazują relacje Karola do Jezusa, pragnienie zjednoczenia z Jezusem.
Karol de Foucuald pisał również reguły i konstytucje zakonne oraz dla stowarzyszeń świeckich. Regulaminy i Dyrektoriat (Règlements et Directoire) zawiera zbiór konstytucji, reguł, regulaminów i statusów Małych Braci i Sióstr oraz stowarzyszeń dla świeckich. Napisane zostały w latach 1899-1916. Zawierają one dużo wskazań dotyczących poznania duchowości nazaretańskiej.
Kolejną grupą pism są dzienniki pisane przez Karola na Saharze. Pierwszy dziennik to Notes z Beni-Abbes (Carnet de Beni-Abbès) pisany w latach 1901-1905, następny Notesy z Tamanrasset (Carnets de Tamanrasset) z lat 1905-1916. Nocny podróżnik (Voyageur dans la nuit) zawiera notatki duchowe Karola dotyczące duchowości pisane w latach 1888-1916. Pokazują one kierunek rozwoju życia duchowego Karola, wskazują na cechy charakterystyczne duchowości Karola de Foucauld.
Istotną grupę pism brata Karola stanowią korespondencje: Niewydana korespondencja (Correspondance inédite), to zbiór listów Karola i jego kierownika duchowego ks. Huvelin, pisanych od 1890 do 1910 roku. Listy te pokazują rozwój duchowy brata Karola oraz ukazują, jak wielki wpływ na jego duchowość miał kierownik duchowy ks. Huvelin. De Foucauld pokazuje w tych listach dylematy życia duchowego, decyzje, wątpliwości i problemy.
Listy do Pani Bondy. Od Trapistów do Tamanrasset (Lettres à Mme de Bondy. De la Trappe à Tamanrasset ), to listy Karola de Foucauld do jego kuzynki Marie de Bondy, która odgrywała bardzo ważną rolę w jego życiu. Te wszystkie sprawy, o których nie pisał do swojego kierownika duchowego, można odnaleźć w korespondencji do swojej kuzynki.
Korespondencja saharyjska. Niewydane listy do Ojców białych i Sióstr białych (Correspondances sahariennes. Lettres inédites aux Pères blancs et aux Sœurs blanches), to zbiór listów Karola napisanych podczas pobytu na Saharze w latach 1901-1916. Często adresatem listów był prefekt apostolski Sahary, biskup Guérin, który był kierownikiem duchowym Karola de Foucauld na pustyni. Listy te pokazują radykalny charakter działalności misyjnej i duszpasterskiej Małego Brata.